Liever luisteren? Dat kan.
Het is misschien wel een van de meest gevoerde discussies op het gebied van tone of voice: zeg je ‘u’ en ‘uw’ of ‘jij’ en ‘jouw’? Een prachtige discussie, want de kwestie raakt aan zoveel meer dan alleen tutoyeren of vousvoyeren. Het gaat over zoveel meer dan alleen de manier waarop je iemand aanspreekt.
Daarom in dit artikel het korte én het lange antwoord, de hoofdkwestie, de bijkwesties, de zijpaden, de nuances. En vooral: de handvatten die je nodig hebt om zelf een doordachte keuze te maken voor ‘u’ en ‘uw’ of ‘jij’ en ‘jouw’.
Het korte antwoord
Jij en jouw. In bijna alle gevallen.
Het lange antwoord
Hoewel het clichématige antwoord ‘dat hangt er vanaf’ zó cliché is dat het me bijna misselijk maakt, begin ik het lange antwoord toch met...dat hangt ervanaf.
Waar vanaf dan? Kijk, daar wordt het interessant.
Wie wil je aanspreken?
Nee, niet wie is je doelgroep, want als je speelgoed verkoopt zijn kinderen je doelgroep, maar verkoop je aan ouders. Die ouders, die spreek je aan. De vraag is dus: wie wil je aanspreken?
Luister je liever dan dat je leest? Bijvoorbeeld tijdens het koken, hardlopen of als je je planten water geeft? Abonneer je dan gratis op de TIMcast, waarmee je naar (bijna) al mijn artikelen kunt luisteren.
Spreek je mensen aan die de voorkeur geven aan ‘jij’ en ‘jouw’? Dan is het makkelijk, dan kan jij dat ook zeggen, als je wilt. Geven ze de voorkeur aan ‘u’ en ‘uw’? Dan nog kun je ‘jij’ en ‘jouw’ zeggen, alleen weet je dat het merendeel van de mensen die je aanspreekt dat niet waardeert.
Maar.
Hoe conservatief zijn de mensen die je aanspreekt?
Geven de mensen die je aanspreekt de voorkeur aan ‘u’ en ‘uw’, maar zijn ze wel progressief van karakter? Dan is de kans groot dat ze in het begin wat meer moeite hebben met ‘jij’ en ‘jouw’, maar dat ze daar na verloop van tijd aan wennen.
Progressieve mensen zijn flexibel en zijn bereid het positieve in te zien van een voor hun nieuwe aanpak. Zeker als het ‘jij’ en ‘jouw’ onderdeel is van een voor hen verder aangename tone of voice, dan is de kans aanzienlijk dat ze niet vallen over ‘jij’ en ‘jouw’ en langzaam met je meebewegen.
Geven de mensen die je aanspreekt de voorkeur aan ‘u’ en ‘uw’ én zijn ze conservatief van karakter? Dan wordt het wat lastiger, want dan is de kans kleiner dat ze nog oog hebben voor de andere onderdelen van je tone of voice. De kans is daardoor klein dat ze, dankzij het inzien van allerlei positieve kanten van jouw keuze voor ‘jij’ en ‘jou’, toch met je meebewegen.
Toch is de zaak dan nog niet verloren. Toch ben je dan nog niet gedwongen te kiezen voor het afstandelijke, zakelijke ‘u’ en ‘uw’.
Want.
Past je publiek eigenlijk wel bij jouw merk?
Het zou namelijk kunnen dat je voor niets in die lastige spagaat tussen ‘u’ en ‘uw’ en ‘jij’ en ‘jouw’ bent gesprongen. Ja, het zou kunnen dat die vieze smaak in je mond bij het u’en en uwen nergens voor nodig is.
Want, even ter check: past jouw publiek eigenlijk (nog) wel bij jouw merk? Spreek je de juiste mensen aan?
Er bestaan namelijk merken die ooit hadden bedacht dat conservatieve grijshemden nu eenmaal hun doelgroep zijn en dat dat in gewapend beton is gegoten. En dat het hele universum kan veranderen, maar die conservatieve grijshemden altijd conservatieve grijshemden zullen zijn, zoals kakkerlakken ook over zes kernoorlogen en evenveel meteorietinslagen nog in precies dezelfde vorm rondkakkerlakken.
Maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn.
Het kan namelijk dat die conservatieve grijshemden inmiddels wat minder conservatief of grijs zijn.
Ook kan het zijn dat andere mensen inmiddels beter bij je merk passen dan die conservatieve grijshemden.
Maar zelfs áls die conservatieve grijshemden nog net zo conservatief en grijs zijn. En zelfs áls zij nog steeds het beste van alle mensen bij jouw merk passen. Zelfs dán. Zelfs dán kan het zijn dat je merk dichter bij zichzelf mag blijven staan, helemaal niet in die spagaat hoeft te springen en die vieze smaak uit z’n mond mag spoelen. Dat de eigenheid en overtuiging die ontstaat wanneer je vol trots en uit volle borst ‘jij’ en ‘jouw’ zegt, dat dat leidt tot waardering.
Ook temidden van conservatieve grijshemden bestaat ruimte voor progressieve paarstruien. En als die plek er niet is en jij als progressieve paarstrui met je ‘jij’ en ‘jou’ wordt vergald, verdoemd en verbannen, dan geldt tóch wat ik eerder zei in dit artikel: dat andere mensen inmiddels beter bij je merk passen dan die conservatieve grijshemden.
Final thought.
In je poging oog te hebben voor je klant verdwijn je soms in je eigen blinde vlek. Geldt dat voor jouw merk? Werp dan eens een lange, diepe blik in de spiegel en omarm wat je daarin ziet.
Volgende vraag.
Ben je zelf eigenlijk wel zo gecharmeerd van ‘jij’ en ‘jouw’?
In die spagaat waarin je zit kijk je naar je publiek, gefrustreerd over het feit dat jouw ‘jij’ en ‘jouw’ niet aansluit op hun ‘u’ en ‘uw’. Maar laat je publiek eens voor wat het is en kijk eens naar jezelf. Ben jij zélf eigenlijk wel zo gecharmeerd van ‘jij’ en ‘jouw’? Krijg je er zélf niet een beetje een kinderlijk gevoel bij? Voel je zélf geen weerstand? Struikel je niet zélf over beelden van doodgeknuffelde schoothondjes en terechtgewezen kinderen-die-iets-uit-de-snoeppot-hebben-gepikt?
Ik bedoel, het zou zomaar kunnen dat je een eigen ergernis rond ‘jij’ en ‘jouw’ op je publiek projecteert. Alle ergernis heeft (ook) met jezelf te maken, leerde een wijze vrouw mij ooit. In de psychologie heet dat ‘projectie’.
Wil je scherpere teksten en een overtuigende brand story leren schrijven? Check dan de TIMcademy, vol online masterclasses, workshops, how-to’s en coachingtrajecten.
Just checking. Geen doodgeknuffelde schoothondjes en terechtgewezen kinderen-die-iets-uit-de-snoeppot-hebben-gepikt? Mooi. Kies dan vol overtuiging voor ‘jij’ en ‘jouw’.
Ah, de nuance.
Elk dilemma is een illusie. Het ligt namelijk altijd, echt altijd-altijd, gecompliceerder. Zo ook nu.
Ten eerste.
‘Jij’ en ‘jouw’ zijn vaak te vervangen door ‘je’ en ‘je’.
Sterker nog.
In veel gevallen werkt ‘je’ veel beter dan ‘jij’ of ‘jouw’. En ‘je’ klinkt, zeker in de oren van de eerdergenoemde conservatieve grijshemden, een stuk minder vervelend dan ‘jij’ en ‘jouw’. En ook in de oren van de eerdergenoemde progressieve paarstruien.
Lees maar.
Pak jouw schroefjes en jouw moertjes om het stapelbed dat jij hebt gekocht in elkaar te zetten. Jij bent in een mum van tijd klaar, en jouw stapelbed in een tik en een draai in elkaar.
Lees maar.
Pak je schroefjes en je moertjes om het stapelbed dat je hebt gekocht in elkaar te zetten. Je bent in een mum van tijd klaar, en je stapelbed in een tik en een draai in elkaar.
Ten tweede.
Vaak los je met het toepassen van de ‘je-truc’ twee dingen op:
De spagaat - conservatieve grijshemden struikelen minder over je teksten.
Je teksten lezen niet langer als een kruising tussen een IKEA-instructieboekje en een kinderboekje in de categorie Joep kookt soep. Dat vinden niet alleen conservatieve grijshemden fijn, ook de progressieve paarstruien gaan er lekker op.
Tot slot.
Blijft de spagaat een spagaat? Blijven de conservatieve grijshemden conservatief en grijs en ontkom jij niet-nee-echt-nooit-niet aan ‘u’ en ‘uw’? Zeg dan ‘u’ en ‘uw’ in directe, gerichte correspondentie en zeg ‘jij’ en ‘jouw’ - of pas de ‘je-truc’ toe - in alle andere gevallen, zoals op je website en sociale kanalen.
Wil je zelfs daar niet aan? I give up.